बेङ्लोर, भारत ।
भारतको प्रवासी केन्द्र बेङ्लोरमा हुने नेपाली सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू लगातार विवादास्पद र असफल बन्दै गएका छन्। यसका पछाडि समुदायलाई एकजुट गर्ने नाममा चलाइने “देखावटी समाजसेवा” र खादा–माला–दोसल्ला वितरणको भोगवादी प्रवृत्ति मुख्य कारण रहेको सामाजिक व्यक्तित्वहरूले बताएका छन्।
कार्यक्रममा सहभागी हुने धेरै नेपालीले गुनासो गरेका छन् कि, मूल्यहीन व्यक्तिलाई मूल्यवान पात्रका रूपमा उचाल्ने प्रवृत्ति हावी हुँदा कार्यक्रमहरूको विश्वसनीयता गुम्दै गएको छ।
न कला, न क्षमता भएका व्यक्तिलाई मोडल वा कलाकार भनेर अगाडि ल्याइन्छ,
कामकाज छोडेर संस्था खोल्ने र महँगो टिकट असुल्ने समूहलाई ठूलो समाजसेवी भन्दै मंचमा सम्मान गरिन्छ,
निजी जीवनमा गैरजिम्मेवार र हिंसात्मक आचरण गर्नेहरूलाई समेत प्रमुख अतिथि वा विशिष्ट अतिथि भनेर दोसल्ला हालिन्छ,
आयोजकसँग नाता–सम्बन्ध भएका मात्र विशेष व्यक्ति को सम्मान पाउँछन्, जबकि वास्तविक प्रतिभा बोकेका युवाहरूलाई स्टेजबाट पन्छाइन्छ,
फेसबुकमा केवल काण्ड–कुरो लेख्ने, लेख्न नजाने, बोल्न नजाने तर आफूलाई पत्रकार भनी परिचय दिने प्रवृत्ति पनि बढेको छ, जसले वास्तविक पत्रकारितालाई कमजोर बनाएको छ।
यस्ता कार्यले सांस्कृतिक कार्यक्रमलाई मनोरञ्जन र सांस्कृतिक पहिचानको माध्यम बनाउने सट्टा, व्यक्तिगत स्वार्थ र अपराधी प्रवृत्तिलाई मंच दिन थालेको आरोप लगाइएको छ।
सामाजिक अभियन्ता जनेश्वर जोशी भन्छन् :
“खादा–माला देखाउने तर सहयोगी भावना नगर्ने, अपराध र अनैतिकतामा लिप्त पात्रलाई सम्मान दिने, अनि पीडितको दुःखलाई बेवास्ता गर्ने प्रवृत्तिले नेपाली समुदाय नै बदनाम भएको छ। कार्यक्रम असफल हुनु आयोजकको मात्र कमजोरी होइन, यो हाम्रो सामूहिक मूल्य–प्रणालीको संकट हो।”
दर्शक र युवाको प्रत्यक्ष आवाज
कार्यक्रममा उपस्थित एक दर्शकले भने, “हामी कलाकारको प्रस्तुति हेर्न आएका थियौं, तर स्टेजमा देखावटी सम्मान र झगडामात्र देखियो। यस्तो कार्यक्रमले हाम्रो समुदायलाई जोड्ने होइन, टुटाउने काम गरिरहेको छ।”
त्यस्तै, बेङ्लोरमा अध्ययनरत एक युवा विद्यार्थीले गुनासो गरे, “समाजसेवा गर्ने नाममा पैसा असुल्ने, फटाहा र अनैतिक मान्छेलाई अतिथि बनाएर सम्मान गर्ने चलन निकै लाजमर्दो छ। हामी प्रवासी युवाले यस्तो देख्दा गर्व होइन, लाज लाग्छ।”
एक महिला सहभागीले पनि भनिन्, “कलाकारलाई ओझेल पारेर अपराधी र स्वार्थीलाई मञ्च दिनु प्रवासी नेपालीहरूको ठूलो कमजोरी हो। अबदेखि हामी दर्शकले पनि सजग हुनुपर्छ।”
निष्कर्ष
समाजशास्त्रीहरूको भनाइमा, यस्तो भोगी–देखावटी समाजसेवा ले प्रवासी नेपालीबीच विश्वास टुटाउने मात्र होइन, भविष्यमा हुने कार्यक्रमहरूप्रति जनसमुदायको आकर्षण नै हराउने खतरा बढाएको छ।
त्यसैले अब आवश्यक भएको छ –
✅ योग्यतालाई सम्मान गर्ने संस्कार,
✅ पारदर्शी आयोजनाको प्रणाली,
✅ प्रवासी नेपालीहरूको साझा पहिचानलाई प्राथमिकता दिने नेतृत्व।
नत्र, बेङ्लोरमा हुने प्रत्येक सांस्कृतिक कार्यक्रम ‘फजुल खर्चको मेलो’ मात्र साबित हुँदै जाने छ, जसको मूल्य चुकाउने भनेकै सम्पूर्ण नेपाली समुदाय हुनेछ।
